- Gegevens
- Geschreven door: H.J. Dijkstra
- Hits: 1271


Dinsdag deed zich in Hartwerd tijdens het schaken een ‘kwestie’ voor. Iemand claimde winst wegens tijdsoverschrijding van de tegenstander. Vervolgens werd geconstateerd dat beide ‘vlaggen waren gevallen’. “Ja”, zo merkte de aanvankelijke claimer op “maar in constateerde het als eerste.” Uiteraard bemoeide ik mij er mee en oordeelde dat de partij als remise geboekstaafd moest worden, zulks op grond van het feit dat beide vlaggen waren gevallen. “Maar ik weet het niet helemaal zeker”, zo voegde ik er voorzichtigheidshalve aan toe. “ Ik zal het reglement raadplegen en mocht daar aanleiding toe bestaan dan zal de uitslag worden herzien.”
Om eerlijk te zijn was het niet zo eenvoudig om uit het Fide-reglement te halen hoe er precies gehandeld moest worden.
In de eerste plaats moest worden vastgesteld welke schaakvorm in Hartwerd eigenlijk wordt gespeeld: normaal schaak, rapidschaak of snelschaak. Volgens het reglement gaat het om snelschaken. Beide spelers hebben minder dan tien minuten tot hun beschikking.
De regels voor het snelschaken wijken niet in bijzondere mate af van de regels van het normale schaak. In een aanhangsel bij het ‘gewone’ reglement zijn vijf bepalingen opgenomen omtrent het snelschaak. In het onderhavige verband is B4 de belangrijkste: Dat artikel verklaart de regels voor het rapidschaak van toepassing bij het snelschaken indien niet bij iedere partij een arbiter aanwezig is.
In Hartwerd is niet bij iedere partij een arbiter aanwezig en dus zijn de rapidregels van toepassing.
In die rapidregels lezen we:
Om de winst na tijdsoverschrijding te claimen mag betrokkene de
schaakklok stilzetten en de arbiter hiervan in kennis stellen. De claim wordt
slechts toegewezen als de vlag van degene die claimde niet en die van zijn
tegenstander wel is gevallen na het stilzetten van de schaakklok.
Echter, de partij is remise als de stelling zodanig is dat de claimende speler
de koning van de tegenstander nooit mat kan zetten, door welke reeks van
reglementaire zetten dan ook.
Dit nam bij mij de nodige twijfel weg. “De claim wordt slechts toegewezen indien de vlag van de claimer nog niet is gevallen.”
Zijn nu alle vragen opgelost? Om eerlijk te zijn: nee. Er zijn nog wel wat lastige vragen die boven kunnen komen drijven. Strikt genomen staat niet in het reglement dat in geval beide vlaggen zijn gevallen de partij remise is. Er staat dat de claim niet wordt toegewezen. Maar wat dan? Doorspelen? En de claimer een straf toekennen omdat hij een onterechte claim indiende? En wat gebeurt er als de claimer niet rept over de gevallen vlag van zijn tegenstander en de partij gewoon wint/beëindigt door zijn tegenstander mat te zetten? Kan de tegenstander dan nog wat claimen? Bijvoorbeeld dat beide spelers de tijd hebben overschreden en dat de partij dus in remise is geëindigd? Of moet een dergelijke claim worden ingediend voor dat de matzet is uitgevoerd? Ik moet het antwoord even schuldig blijven. De schaakregels zijn buitengewoon gecompliceerd en daarom moet de taak van wedstrijdleider/ arbiter niet worden onderschat. Hij moet vaak binnen een heel kort tijdsbestek een beslissing nemen met soms vergaande gevolgen. M.a.w. koester de arbiter die de ondankbare rol op zich wil nemen.
Een laatste opmerking: Ik constateerde dinsdag in Hartwerd dat er nog altijd Westergooërs zijn die niet correct rokeren. En het is echt niet moeilijk om te onthouden. Toren en koning tegelijkertijd aanraken is verboden. Wie eerst de toren twee of drie velden opzij verplaatst en dan de koning er overheen wipt, is feitelijk in overtreding. De tegenstander kan eisen dat wordt volstaan met een torenzet! Dus wie rokkeert moet eerst de koning twee velden opzij zetten en dan de toren verplaatsen. Ezelsbruggetje: in het woord rokade (of rokeren) zit een k van koning en die moet eerst verplaats worden. HJD